سیستمهای جمعکننده و بازکننده (Winder and Unwinder) با توجه به قطر مواد اولیه و قطر قرقرهای که جسم به دور آن پیچیده شده است، با هر دور باز شدن یا بسته شدن، قطر قرقره تغییر خواهد کرد.
با توجه به اینکه مواد اولیه با سرعت خطی ثابت حرکت میکنند سرعت چرخش قرقره متغیر خواهد بود.
همچنین تابعی از قطر مواد اولیه و سرعت خطی و قطر قرقره خواهد بود.
لذا به سیستمهای متفاوتتری که اصطلاحا سیستم کنترل تنشن نامیده میشود نیاز است.
بنابراین استفاده از اینورتر برای سیستمهای جمعکننده و بازکننده ضرورت مییابد تا اینورتر بتواند این سرعت را روی سیستمهای جمعکن و بازکن کنترل کند.
دستگاههای چاپ، فولاد، کابل و سیم، ورقهای فلزی، رولهای پلاستیک، انواع کاغذ، مقوا، نخهای پنبهای و پلاستیکی و …. . نیاز است که سرعت خطی ثابت ولی قرقره چرخنده با سرعت متفاوت با توجه به قطرش بچرخد که به معنای تناسب در کشش، اصطلاحا Tension گفته میشود. که در این حالت از اینورتر برای سیستمهای جمعکن و بازکن برای مرتفع ساختن این نیاز استفاده میشود.
برای کنترل تنشن سه روش کلی وجود دارد:
- سروو موتورها و درایو آنها
- موتورهای DC و درایو آنها
- الکتروموتورهای آسنکرون و اینورتورهای فرکانسی
در روش اول دقت بالا و هزینه تجهیزات مخصوصا در توانهای بالا، بسیار زیاد میباشد.
در روش دوم که سالیان قبل استفاده میشده به علت استهلاک و مصرف انرژی بالاتر، کمتر مورد استقبال قرار میگیرد.
اما با پیشرفت نرمافزاری اینورترهای AC، روش سوم بسیار متداول شده است.
در اینجا به توضیح گونههای متفاوت آن میپردازیم.
دو نوع کنترل کلی برای سیستمهای جمعکننده و بازکننده استفاده میشود:
- سیستم حلقه باز یا Open loop
- سیستم حلقه بسته یا Close loop
در اینجا به توضیح گونههای متفاوت سیستمهای جمعکننده و بازکننده میپردازیم.
گشتاور یا ثابت است یا متغیر. در سیستمهایی که با اینورترهای فرکانسی کار میکنند، اگر دقت بسیار بالا نیاز باشد با قرار دادن انکودر در مدار با حساسیتهای مورد نیاز، کنترل دقیق صورت میگیرد.
ولی این کار با توجه به دقت کار نیاز به اینورتری دارد که پالس انکودر را بتواند بخواند یا قابلیت نصب کارت آپشن برای انکودر را داشته باشد و قطعا سیستمهای حلقه بسته گران قیمتتر از سیستمهای حلقه باز میباشند.
بیشتر موارد اگر حساسیت زیادی لازم نباشد با قرار دادن یک مقاومت خطی که با وزن جسم کم و زیاد میشود و قرار دادن یک فنر برای برگشتن میله، تغییر مقاومت این کنترل را برای سیستم انجام میدهد که اصطلاحا دنسر( dancer) نامیده میشود.
سیستمهای بازکن:
دستگاههای بازکن در صنایع رول پلاستیک و ورقهای فلزی و کاغذی به وفور استفاده میشوند.
در بعضی موارد با نصب یک ترمز مکانیکی (پودری) در پشت موتور یا گیربکس یا بار، این کنترل صورت میگیرد.
از معایب سیستمهای جمعکننده و بازکننده ، استهلاک بالا و بعضا صدای ناهنجار آن و آلودگی زیست محیطی به علت استفاده از (آزبست) در ترمزهای مکانیکی میباشد.
در این حالت مصرفکننده کمتر گرایش به انجام آن دارد.
ولی در سیستمهای قدیمی بسیار استفاده میشده و در حال حاضر نیز دیده میشود.
در روشی دیگر با قرار دادن سنسور Load cell، سرعت حرکت به صورت ولتاژ یا جریانی که از سنسور خوانده میشود، کنترل میشود. در نتیجه سرعت خطی توسط الکتروموتور ثابت نگه داشته میشود.
اینورترهایی که مد کنترل گشتاور را داشته باشند نیز برای این کار مناسب میباشند.
از اینورترهایی که مد کنترل تنشن را دارند به اینورتر وکن مدل NXP یا اینورتر کنترل تکنیک مدل SE و اینورتر لنزمدل 8200 میتوان اشاره کرد و اینورترهای ارزانتر مانند دلتا مدل C2000 را میتوان نام برد.
البته درایوهای اروپایی و آسیایی زیادی از این توانایی برخوردارند که تعدادی از آنهارا می توان نام برد:
دانفوس، زیمنس، ABB و اینوونس و…. اروپایی، و سنترنو، پرتوصنعت مدل EX آسیایی میباشند.
در هر صورت باید علاوه بر انتخاب برند و مدل مناسب پارامترهای اینورتر را هم به خوبی تنظیم نمود.