تابلو برق و نکات مربوط به آن
تابلو برق، یکی از اجزای اصلی و حیاتی در سیستمهای الکتریکی است که نقش حیاتی در کنترل و مدیریت جریان برق به سمت دستگاهها، ماشینآلات و سایر بخشهای مصرفکننده انرژی الکتریکی دارد. هدف اصلی طراحی تابلوهای برق، محافظت از سیستمهای برق در برابر بارهای بیش از حد و ایجاد یک مسیر کنترلپذیر و امن برای جریان برق میباشد.
تعریف تابلو بـرق
محفظهای است که در آن کلیه تجهیزات کنترلی، حفاظتی و توزیعی برق جمعآوری شدهاند. این تجهیزات میتوانند شامل کلیدها، فيوزها، رلهها، کنتاکتورها، درایوها و دیگر وسایل مرتبط با کنترل و حفاظت سیستم برقی باشند.
اجزاء تشکیلدهنده تابلو برق
- کلید و پریز: در برخی از تابلوهای برق، کلید و پریز برای قطع و وصل کردن دستگاهها استفاده میشوند.
- کلیدهای حفاظتی: از جمله قطع کنندههای حفاظتی، کلیدهای اتوماتیک، و فیوزها که در مقابل بارهای بیش از حد سیستم محافظت میکنند.
- رله: برای کنترل و اتوماسیون سیستمهای برق استفاده میشود.
- ترانسفورماتور: که به منظور کاهش یا افزایش ولتاژ مورد استفاده قرار میگیرد.
- ریله حفاظتی: که در مقابل افت ولتاژ، افزایش ولتاژ، یا نوسانات جریان کار میکنند.
- سیمها و کابلها: برای انتقال برق به نقاط مختلف.
- حفاظتها و کانالهای کابل: جهت حفاظت از کابلها در برابر شرایط نامطلوب محیطی.
نقش تابلو برق
- کنترل: این سیستم امکان کنترل چندین مسیر برق را به صورت همزمان فراهم میآورد، که باعث مدیریت بهینه جریان الکتریکی میشود.
- ایمنی: تابـلو بــرق با قطع کردن جریان در شرایط اضطراری، از خطرات ناشی از بیشبرد جریان یا کوتاهی الکتریکی جلوگیری میکند.
- نظارت: امکان نظارت و پایش وضعیت سیستم الکتریکی و شناسایی سریع مشکلات فراهم میآورد.
پیشنهاد خواندنی: صنعت برق
اهمیت تابلو برق
تابلو برق نقش حیاتی در حفظ ایمنی و کارایی سیستمهای برقی دارد. با استفاده از تابلو برق، میتوان جریانهای برقی را به بهترین شکل مدیریت کرد، از دستگاهها و سیستمهای برقی محافظت کرد و از بروز حوادث ناخواسته جلوگیری نمود.
انواع تابلو برق
1. تابـلو برق توزیع: که به منظور توزیع برق به نقاط مختلف ساختمان یا واحد صنعتی استفاده میشود.
2. تابلو بـرق کنترل: که به کنترل دستگاهها و ماشینآلات الکتریکی و الکترونیکی اختصاص دارد.
3. تابلو بـرق اصلی: که وظیفه توزیع انرژی الکتریکی را در سطح وسیعتر و بالاتر از دیگر تابلوها دارد.
4. تابلو برق فرعی: که در شاخههای خاصی از سیستم برای کنترل و مدیریت برق مورد استفاده قرار میگیرد.
کاربردهای تابلو برق
تابلو برق در صنعت و تکنولوژی در انواع مختلف خود به کار میرود و کاربردهای متنوعی دارد. در زیر، چند کاربرد معمول تابلو برق ذکر شده است:
- کنترل و مانیتورینگ تجهیزات صنعتی: تابلو برق در صنعت به کنترل و مانیتورینگ تجهیزات مختلف مانند موتورها، پمپها، و دستگاههای تولیدی کمک میکند. این تابلوها شامل سوئیچها، رلهها و نمایشگرهای دیجیتال هستند.
- توزیع برق: تابلو برق برای توزیع برق در ساختمانها، کارخانهها، و سایر مکانها به کار میرود. آنها از قطعاتی مانند مدارهای قطع و وصل، کابلها و آخرین سیستمهای حفاظتی تشکیل شدهاند.
- کنترل سیستمهای خنکایش و گرمایش:تابلوهای برق هوش مصنوعی (HVAC) در ساختمانها را کنترل میکنند تا دمای محیط را تنظیم کرده و به صرفهتر انرژی مصرف کنند.
- استفاده در خودروها: تابلوهای برق در خودروها برای کنترل و مانیتورینگ انواع سیستمها مانند موتور، سیستمهای ایمنی، و سیستمهای رفاهی استفاده میشوند.
- سیستمهای خورشیدی و تولید انرژی نظیر باد و آب: تابلوهای برق به منظور کنترل و توزیع انرژی از منابع تجدیدپذیر نظیر پنلهای خورشیدی و توربینهای بادی به کار میروند.
- استفاده در امور رزمی و پزشکی:تابلوهای برق در امور رزمی و پزشکی برای کنترل تجهیزات حیاتی و انجام عملیات دقیق به کار میروند.
- سیستمهای ایمنی و اعلان:تابلوهای برق برای ایجاد اعلانها و سیستمهای ایمنی در موارد اضطراری مانند حریق، نشت گاز و بلایای طبیعی استفاده میشوند.
- سیستمهای کنترل ترافیک:در شهرها، تابلوهای برق به کنترل ترافیک و نمایش اطلاعات به رانندگان و پیادهروها کمک میکنند.
تابلوهای برق در این کاربردها و بسیاری دیگر از کاربردها به کنترل و مانیتورینگ سیستمها و تجهیزات اهمیت زیادی دارند و به بهبود عملکرد و ایمنی در این حوزهها کمک میکنند.
نکاتی در مورد تابلوبرقها
- در تابلو برق چیدمان تجهیزات به نحوی باشد که تعمیر و تعویض قطعات به سهولت انجام گیرد.
- کلیه کابلها و سیمهای افشان دارای کابلشو یا سرسیم مرغوب باشد.
- در تابلوهای فشار ضعیف حداقل سطح مقطع سیمهای کنترل 1.5 میلیمتر باشد.
- تحت هیچ شرایطی از سیمهای متفرقه استفاده نشود.
- مقطع باسبارها یا شینههای نول و ارت حداقل نصف مقطع شینههای اصلی یا فاز باشد.
- جریان نامی باسبارهای لاین اصلی، 1.5 برابر جریان نامی کلید اصلی باشد.
- باسبارها یا شینهها از مس الکترولیتی سخت با هدایت عالی باشد.
- کلیه باسبارها یا شینههای اصلی در خصوص هدایت بالا و ایمنی، ایزوله یا عایق شده طبق استاندارد با ضخامت حداقل 100 میکرون رنگ شود.
- استفاده از شیرینگ حرارتی استاندارد به جای رنگ بلامانع میباشد.
- کلیه هواکشهای تهویه تابلو مجهز به فیلتر بوده است.
- هواکشهای ورودی هوا در ناحیه پایین و خروجیهای هوا در بالای تابلو تعبیه گردد.
- متناسب با شرایط محیط نصب تابلو، در صورت وجود رطوبت، هیتر دائمکار با ترموستات و در صورت گرمای بالای 50-40 درجه سانتیگراد، کولر گازی در تابلو تعبیه گردد.
- قطعات اسکلت تابلوها بایستی چربگیری و فسفاتکاری و شستشو و سپس رنگ کورهای اعمال شود.
- ضخامت و نوع رنگ تابلوها طبق استاندارد بوده است
- از نظر شکنندگی و سختی، مقاومت کافی داشته باشد.
- کلیه تجهیزات الکتریکال، قدرت، کنترل، اندازهگیری، ترمینالهای ورودی و خروجی مجهز به کد شناسایی حکاکی منطبق بر نقشههای الکتریکال باشد.
تابلو برق به عنوان قلب سیستمهای برقی در ساختمانها، صنایع و اماکن عمومی، نقش حیاتی ایفا میکند. از توزیع برق گرفته تا حفاظت از تجهیزات و کنترل پیچیده ماشینآلات، تابلو برق در همه جا حضور دارد و اطمینان از عملکرد بهینه و ایمن سیستم برقی را فراهم میآورد. بنابراین، طراحی، نصب و نگهداری مناسب از این تابلوها اهمیت ویژهای دارد.
