تریستور چیست؟

تریستور قطعه‌ای نیمه رسانا است و مورد استفاده  در مدارهای الکترونیک قدرت و الکترونیک صنعتی می‌باشد.

تریستور، یکسو‌ساز کنترل شده یا سیلیکون یا CSR نیز نامیده‌ می‌شود.

برای روشن شدن قطعه پسیو، باید به پایه گیت آن یک سیگنال اعمال کند.

در واقع با اعمال سیگنال گیت یک دیود یکسو داریم و این هم ‌‌راستا با کلمه یکسوساز در SCR می‌باشد.

نماد مداری تریستور یک دیود قابل کنترل می‌باشد و شکل آن به این صورت نشان داده می‌شود:

تريستور كه يك قطعه نيمه‌هادي چهارلايه است و سه پيوند PN دارد.

برخلاف ديود پيوندي كه قطعه‌اي نيمه رسانا دو لايه و يا ترانزيستور دو قطبي سه لايه مي‌باشد.
تريستور همانند ديود تك جهته مي‌باشد و جريان را فقط در يك جهت هدايت مي‌كند.

اما برخلاف ديود، تريستور با توجه به چگونگي سيگنال اعمالي به گيتش به عنوان يك كليد مدار بار عمل مي‌كند.

در واقع تریستور ها مي‌توانند در حالت كليدزني عمل كنند و به عنوان تقويت كنندگي به كاربرده نمي‌شوند.
يكسوساز كنترل شده با سيليكون يا SCR در كنار ترياك (TRIAC)، دياك ( DIAC) و ترانزيستور تك پيوندي (UJT) از قطعاتي نيمه رساناي قدرت هستند كه مي‌توانند مانند كليدهاي AC حالت جامد بسيار سريع، براي كنترل ولتاژها و جريان‌هاي AC بزرگ انجام شوند.
تریستور سه پايه و با پايه‌هاي آند (ANODE)، كاتد (CATHODE) و گيت (GATE) تشكيل شده است.

داراي سه پيوند PN مي‌باشد و مي‌تواند با سرعت بالا روشن و خاموش شود.

همچنین توانايي تحويل مقدار مشخصي از توان براي متغيیرهاي زماني در نيم تناوب‌ها را دارد.

براي درك بهتر عملكرد تريستور به شكل زير توجه كنيد:

در شكل بالا مدار دو ترانزيستور نشان داده مي‌شود كه جريان كلكتور ترانزيستور NPN يا TR2 مستقيما بيس ترانزيستور NPN يا TR1 را تغذيه مي‌كند.
از آن‌جايي كه دو ترانزيستور در يك حلقه فيدبك احياگر متصل شده‌اند بسيار سريع يك‌ديگر را به حالت هدايت اشباع مي‌برند.

مقاومت مستقيم تريستور هنگام هدايت به مقادير پايين‌تري از يك اهم مي‌رسد و ولتاژ و توان اتلافي نيز كم‌تر مي‌شود.

و هنگامي كه فرمان هدايت داده مي‌شود، جريان گذرنده از آند به كاتد با مقاومت مدار خارجي محدود مي‌شود.

در شكل زير يك تريستور نشان داده مي‌شود: