برای جلوگیری از آسیب رسیدن ناگهانی به دستگاههای لوازم برقی مانند تلویزیون، یخچال، کامپیوتر و… از قطعهای به نام فیوز (FUSE) استفاده میکنند. فیوز از یک نوار نازک یا رشته فلزی درون یک محفظه ساخته شده که با عبور جریان زیاد از آن موجب ذوب شدن و در نتیجه باز شدن مدار از منبع تغذیه خواهد شد.
البته از این قطعه به عنوان مدارشکن یا پایدار ساز هم برای جلوگیری از آسیب دیدگی دستگاهها استفاده خواهد شد. در واقع فیوز در الکترونیک و مهندسی برق، قطعهای است که از مدارهای الکتریکی در برابر جریان غیر مجاز الکتریکی حفاظت میکند. عکسالعمل فیوز در مقابل عبور بیش از حد جریانی نامی از آن باعث قطع شدن فیوز و جلوگیری از آسیب رسیدن به دستگاههای برقی میشود.
به عبارت ساده، فيوز وسيلهاي حفاظتي ميباشد كه در تجهيزات و مدارات الكتريكي به كار ميرود تا در مواقعي كه جرياني بيشتر از حد مجاز وسيله عبور ميكند، با عكسالعمل مدار قطع شده تا تجهيزات ديگر آسيب نبينند. اين وسيله براي اولين بار توسط توماس اديسون در سال 1890 اختراع شده است.
از عناصر اصلي ساخت فيوز ميتوان نوار فلزي را كه در يك محفظه غير رسانا قرار دارد را نام برد. كه با عبور جريان بيش از حد مجاز، نوار فلزي ذوب شده و مدار الكتريكي قطع خواهد شد.
انواع فیوز از نظر سرعت عملکرد عبارتاند از:
فیوزهای کندکار:
- این نوع فیوزها در برابر عبور جریان بیش از حد واکنش ملایمتری نشان خواهند داد، برق دیرتر قطع میشود.
- واکنش این فیوزها در برابر جریان اتصال کوتاه تقریبا لحظهای ميباشد.
فیوزهای تندکار:
این فیوزها زمان قطع کمتری نسبت به فیوزهای کندکار دارند. به همین دلیل در مصارف روشنایی مورد استفاده قرار میگيرند.
در زیر به انواع مدل فیوز از لحاظ ساختاری اشاره مینماییم:
- ذوب شو (ساده)
- گروهی
- فیوز پیچی یا فشنگی
- فیوزهای تیغهای
- فیوزهای مخصوص سیم