موتور رلوکتانسی

موتور رلوکتانسی یکی از انواع موتورهای سنکرون تکفاز می‌باشد که استاتور موتورهای رلوکتانسی کاملا به موتور القایی تکفاز شبیه بوده اما در رتور با موتورهای القایی دارای تفاوت جزئی می‌باشد. در ساختار و فیزیک  یک موتور رلوکتانسی معمولاً روتور فاقد سیم‌پیچ و مواد مغناطیس دائم است. در ادامه به بررسی بیشتر درباره این موتور، اجزا و کاربردهای آن می‌پردازیم.

اجزای موتور رلوکتانسی

این موتورها شامل دو بخش اصلی استاتور و روتور می‌باشند. روی استاتور شیارها و برجستگی‌هایی وجود دارند که سیم پیچی‌ها روی آن ها قرار داده می‌شود. روتور دارای شکلی خاص می‌باشد و همین سبب می‌شود که فاصله هوایی بین روتور و استاتور یکنواخت نباشد. هیچ منبع DC به روتور متصل نمی‌شود و باعث می‌شود بتواند به شکل آزادانه حرکت کند. رلوکتانس به معنای مقاومت مدار مغناطیسی می‌باشد که به فاصله هوایی وابسته است یعنی هرچه فاصله هوایی بیشتر باشد رلوکتانس نیز بیشتر می‌شود و بالعکس. به دلیل متغیر بودن فاصله هوایی بین استاتور و روتور هنگامی که موتور می‌چرخد رلوکتانس بین آن‌ها نیز تغییر می‌کند. تغییر رلوکتانس سیم پیچ ها نسبت به موقعیت روتور سینوسی می‌باشد.

کاربردهای موتور رلوکتانسی

• دستگاه‌های سیگنال
• دستگاه‌های کنترل
• رگولاتورهای خودکار
• ابزارهای ضبط
• ساعت‌ها
• تله‌پرینتر یا تله‌تایپ‌ها
• گرامافون‌ها

اصول عملکر‌د موتور سوئیچی

استاتورها از سیم‌پیچی تشکیل می‌شود که سیم پیچی اصلی نام دارد. اما یک سیم‌پیچی به تنهایی نمی‌تواند میدان مغناطیسی دوار یا گردان تولید کند. بنابراین، برای تولید میدان مغناطیسی دوار، باید حداقل دو سیم‌پیچی جدا از هم با زاویه فاز مشخص داشته باشیم. در نتیجه، استاتور از یک سیم‌پیچی اضافه دیگر نیز تشکیل می‌شود که سیم‌پیچی کمکی نام دارد و از یک خازن سری با آن نیز تشکیل شده است.

در نتیجه، یک اختلاف فاز بین جریان‌های دو سیم‌پیچ و شارهای متناظر با آن‌ها وجود خواهد داشت. این شارها به تولید میدان مغناطیسی گردان واکنش نشان می‌دهند. سرعت این میدان سرعت سنکرون نام دارد که با تعداد قطب‌هایی که سیم‌پیچی استاتور به دور آن‌ها پیچیده شده است تعیین می‌شود. روتور از میله‌های مسی یا آلومینیومی اتصال کوتاه شده تشکیل می‌شود و و مانند روتور قفس سنجابی یک موتور القایی عمل می‌کند.

اگر یک تکه آهن را در میدان مغناطیسی موتور رلوکتانسی بگذاریم در موقعیت حداقل رلوکتانسی قرار می‌گیرد و به صورت  مغناطیسی قفل می‌شود. مانند همین حالت در این موتور روتور خود را در محور میدان مغناطیسی گردان در موقعیت حداقل رلوکتانسی قرار می‌دهد ولی به دلیل لختی موتور توقف آن امکان پذیر نمی‌باشد.

در نتیجه روتور مانند موتور القایی قفس سنجابی با سرعتی نزدیک به سرعت سنکرون به حرکت در می‌آید. زمانی که سرعت روتور به سرعت سنکرون نزدیک می‌باشد، میدان مغناطیسی استاتور روتور را به سنکرون بودن یعنی موقعیت رلوکتانس کمینه می‌کشد و به صورت مغناطیسی آن را قفل می‌کند و سپس روتور با سرعتی مانند سرعت سنکرون به چرخش خود ادامه می‌دهد. گشتاور اعمال شده به روتور گشتاور رلوکتانسی نام دارد که در نهایت این موتور مانند یک موتور سنکرون عمل ‌می‌کند. همچنین لختی و بار روتور می‌بایست کم باشد تا همانند یک موتور سنکرون کار کند.

مزایای موتور رلوکتانسی

• عدم نیاز به منبع DC برای روتور
• مشخصه سرعت ثابت
• ساختار مقاوم
• نگهداری و تعمیرات کمتر

معایب موتور رلوکتانسی

• بهره کم
• ضریب توان پایین
• نیاز به روتور با لختی بسیار پایین
• ظرفیت کم بار

برای اطلاعات بیشتر و مشاوره فنی خرید میتوانید با مشاورین مجرب الکتریکالا تماس گرفته و از خدمات این مجموعه استفاده نمایید.